Szukasz miejsca gdzie klimat uzdrawia, krajobraz ośnieżonych szczytów hipnotyzuje, a sport i rozrywka połączona z góralską tradycją urozmaica czas? Jest takie miejsce. To Zakopane – zimowa stolica Polski.
Miasto
Zakopane leży około 100 kilometrów na południe od Krakowa, u podnóża najwyższych polskich szczytów. Miasto to jest najwyżej położonym miastem w Polsce. Miejscowość otacza z południa malownicze pasmo Tatr, a z północy Pogórze Gubałowskie co sprawia, że Zakopane to tak naprawdę kotlina.
Przytulne miasteczko zachęca odwiedzających swoim górskim urokiem, zwłaszcza w zimie. Magiczną atmosferę tworzą wznoszące się nad miastem Tatry otulone białym puchem, które można dostrzec z każdego zakątka. Lasy i doliny witają ciszą, przeplataną z szelestem drzew, a wiatr rozwiewa płatki śniegu, komponując scenerie jak z bajki. Natomiast kiedy krajobraz królowej śniegu na szlakach zbyt przymrozi, miasto rozgrzewa atmosferę ciepłymi barwami świateł wydobywających się z góralskich chat i karczm, tradycyjnymi potrawami, grzanym winem, muzyką i serdecznym gwarem Krupówek.
Zimowa Stolica Polski
Położenie geograficzne u podnóża najwyższego pasma górskiego w Polsce gwarantuje długotrwałą obecność śniegu i alpejski krajobraz. Co za tym idzie, śnieżne otoczenie zapewnia doskonałe warunki do uprawiania sportów zimowych przez znaczną część sezonu. Obecność licznych wyciągów takich jak Kasprowy Wierch, Polana Szymoszkowa, Harenda i tym podobnych sprawia, że jest to główna baza narciarska. Zakopane było jednym z ośrodków, gdzie właśnie narciarstwo zyskało po raz pierwszy popularność w Polsce. Ważnym czynnikiem również było w 1925 roku powstanie słynnej skoczni Wielka Krokiew. Na niej właśnie co roku odbywa się Puchar Świata w skokach narciarskich. To największe wydarzenie, które przyciąga do Zakopanego dziesiątki tysięcy kibiców z całego świata.
Oprócz sportu również ważnym aspektem jest góralska kultura Podhala. Tradycyjna muzyka, stroje, architektura i regionalna kuchnia tworzą niepowtarzalny klimat, który jest szczególnie ceniony w okresie świąteczno-noworocznym.
Ostatnim czynnikiem nazwy regionu była tradycja wypoczynku spopularyzowana przez Tytusa Chałubińskiego. Od końca XIX wieku Zakopane, stało się modnym uzdrowiskiem i mekką dla polskiej inteligencji i artystów. Artyści ci którzy w tamtym czasie nadali miastu miano duchowej stolicy Polski. Na przestrzeni lat, prestiżowe miejsce wypoczynku było chętniej odwiedzane zimą co zmieniło kontekst nazwy.
Początki zimowego kurortu
Zakopane obecnie tętni życiem i gości turystów nie tylko z Polski, ale i z całego świata, natomiast dawniej było zupełnie inaczej. Miasto, którego początki sięgają XVII wieku było
małą, spokojną osadą pasterską. Przełomowym momentem był rok 1873, gdy przybyła grupa warszawskich lekarzy z Tytusem Chałubińskim na czele. To oni odkryli uzdrowiskowe właściwości tutejszego klimatu i zapoczątkowali rozwój turystyczny regionu. Za ich pomocą na przestrzeni lat, Zakopane przekształciło się z skromnej osady w jeden z najważniejszych ośrodków turystycznych w kraju. Miasto stało się modnym kurortem dla artystów, arystokracji i uczonych. Ukształtowała się kultura i styl zakopiański. To właśnie w tym okresie miasto zyskało miano Zimowej Stolicy Polski, a sport, zdrowie i sztuka stały się domeną Zakopanego.
Śnieżna rozrywka
O sporcie już wcześniej nieco wspomnieliśmy. Ten ważny element Zakopanego, jest od dawna głęboko zakorzeniony w lokalnej kulturze. Tradycyjne zimowe sporty i rozrywki charakterystyczne dla regionu, są nierozerwalnie związane z końmi i saniami. Najbardziej unikalnym i widowiskowym sportem były zimowe zawody. Najpopularniejszym była gońba kumoterska, czyli wyścig małych, dwuosobowych, bogato rzeźbionych sań, ciągniętych przez konia huculskiego, przystosowanego do trudnych warunków terenowych Karpat. Skiring również cieszył się sławą jako sport jednoosobowy, w którym narciarze jeździli lub ścigali się przyczepieni do pędzącego zwierzęcia za długie lejce. Mieszkańcy zawsze przyodziani byli w tradycyjne stroje góralskie, zwłaszcza kobiety, którym spódnica nie przeszkadzała w jeździe na nartach. Nieodzowną tradycją były również kuligi. To wieczorna przejażdżka zaprzęgiem konnym, który mknie malowniczymi trasami, przy świetle pochodni z towarzyszącą góralską muzyką i śpiewami, która dodaje uroku zimie.
Narty są nierozerwalną częścią Zakopanego. Kiedy śniegu było zbyt dużo, narty, czyli w gwarze góralskiej skije, były używane nawet do chodzenia po mieście. Za ojca narciarstwa w Polsce uznaje się Stanisława Barabasza. To on jako pierwszy sprowadził ten sprzęt do naszego miasta i założył Zakopiański Oddział Narciarzy Towarzystwa Tatrzańskiego, którego współzałożycielem był generał Mariusz Zaruski, autor jednego z pierwszych podręczników narciarskich w Polsce i propagator narciarstwa wysokogórskiego.
Narciarstwo zapoczątkowane tradycją i podtrzymane historią kurierów tatrzańskich, bohaterów ruchu oporu w czasie II wojny światowej czy pierwszych pionierów jest kultywowane do dziś. Zakopane oferuje dla turystów liczne szlaki turystyczne, stoki narciarskie, trasy biegowe, górki do zjazdów saneczkowych, lodowiska i baseny termalne. Tradycyjne sporty przekształciły się w jednodniowe widowiska, a konie pozostały jedynie częścią przejażdżek kuligowych. Skiring zmienił się na narty biegowe, dzikie górskie szlaki zjazdowe na stoki z wyciągiem, tradycyjne ubiory i zdobienia w kolorowe wyposażenie, a góralskie sanie w małe dziecięce saneczki.
Duch tradycji
Dzięki swojej historii i kulturze Zakopane zasługuje na miano Zimowej Stolicy Polski. Znajduje się tu nawet jeden z ośmiu w Polsce, ośrodek przygotowań olimpijskich. Mimo zmian, rewolucje sportowe nie przyćmiły dorobku góralskiej kultury, a Zakopane cały czas się rozwija. Organizuje nowe zawody i rozrywki takie jak Dzień Śniegu czy lodowy labirynt. Miasto tworzy nową historię, pozostając wiernym duchowi tradycji.